lek. dent. Klaudia Siemion

lek. Krzysztof Siemion

lic. tech. dent. Anna Kamila Popławska

Technika stempla (stamp technique) jest metodą wykonywania wypełnień biomimetycznych, która umożliwia odbudowanie powierzchni okluzyjnej zęba za pomocą negatywu powierzchni wyjściowej¹. Jest ona prosta do wykonania i pozwala na stosunkowo dokładne odwzorowanie pierwotnej powierzchni zęba. Przy jej wykorzystaniu dodatkowa korekta wypełnienia w zgryzie nie jest wymagana lub wykonuje się ją w minimalnym zakresie.

Przypadek kliniczny

Pacjent, lat 16, zgłosił się do gabinetu stomatologicznego na wizytę kontrolną. Podczas badania podmiotowego zgłaszał reakcję bólową na słodkie pokarmy w okolicy zębów siecznych górnych i trzonowych dolnych. W badaniu zewnątrzustnym nie stwierdzono nieprawidłowości. Badanie wewnątrzustne wykazało obecność próchnicy pierwotnej zębów: 12, 11, 21, 22, 27, 37 i 46. Ubytki klasy III wg Blacka obecne były w zębach od 12 do 22, klasy II w zębie 46 i klasy I w 37. Ponadto widoczne było jedno wypełnienie amalgamatowe klasy I w zębie 36.

Rycina 1. Oczyszczony ząb 37 przed wykonaniem stempla okluzyjnego

Ze względu na zachowaną ciągłość struktury zęba 37 podjęto decyzję o jego odbudowie techniką stempla okluzyjnego. Pacjent otrzymał znieczulenie przewodowe − roztwór artykainy z epinefryną, jedną ampułkę o pojemności 1,7 ml. Następnie, przy użyciu szczoteczki, pastą lekko abrazyjną bez fluoru oczyszczono powierzchnie korony zęba i założono koferdam (ryc. 1).

Stempel okluzyjny został sporządzony z płynnego koferdamu. Na powierzchnię okluzyjną wprowadzono warstwę materiału wypełniającą bruzdy i naświetlono ją lampą polimeryzacyjną przez 15 s. Po sprawdzeniu twardości wypełnienia nałożono na nie kolejną warstwę, wprowadzono microbrush oraz powtórnie naświetlono (ryc. 2). Stempel został oddzielony od powierzchni zęba za pomocą nakładacza (ryc. 3). Kolejnym krokiem było opracowanie ubytku lege artis (ryc. 4), a następnie wytrawienie selektywnie szkliwa za pomocą 37% roztworu kwasu ortofosforowego (V) przez mniej więcej 15 s (ryc. 5).

Rycina 2. Wykonanie stempla okluzyjnego

Rycina 3. Przygotowany stempel

Rycina 4. Opracowany ubytek

Rycina 5. Etap wytrawiania

Wytrawiacz został spłukany, po czym ząb osuszono i nałożono system łączący, wcierając go przez 20 s przy użyciu microbrusha. Zastosowany w trakcie omawianej procedury materiał był osuszany przez 5 s oraz naświetlany lampą polimeryzacyjną przez 10 s, zgodnie z zaleceniami producenta. W dalszej kolejności do ubytku została wprowadzona pierwsza warstwa kompozytu światłoutwardzalnego (Gradia A2) i spolimeryzowana. Następnie nałożono kolejną warstwę materiału i przykryto ją fragmentem jałowej taśmy teflonowej (ryc. 6A) oraz przyłożono uprzednio wykonany stempel (ryc. 6B). Stempel został ostatecznie usunięty wraz z fragmentem taśmy, zdjęto także nadmiar materiału i spolimeryzowano kompozyt. W kolejnym etapie omawianej metody leczniczej zastosowano kalkę artykulacyjną w celu sprawdzenia wypełnienia w zgryzie. Korekta okluzji nie była konieczna, więc wypełnienie wypolerowano, uzyskując efekt przedstawiony na rycinach 7A i B. Pacjenta poinstruowano, żeby przez 2 godz. po zabiegu unikał przyjmowania pokarmów stałych i płynnych. Uzgodniono kolejny termin wizyty w celu leczenia pozostałych ubytków.